Dĩ nhiên, lần đầu tôi đến nhà anh đã có chút khái niệm về ba chữ này. Ngoài đơn sơ, tôi không nghĩ ra bất cứ từ gì khác để hình dung nhà của anh. Hai gian phòng, phòng ngoài là của bà nội anh, một chiếc giường, một chiếc bàn vuông bốn ghế đẩu, trên mặt đất bề bộn những bao bì, keo dính, món đồ điện duy nhất là chiếc tivi đen trắng. Trong phòng anh rất thiếu ánh sáng, âm u ẩm ướt, cũng rất nhỏ, đại khái chỉ bằng nửa phòng tôi, một chiếc giường, một tủ sách, một chiếc ghế dài, nhưng trên giường và trong chiếc hòm dưới giường toàn là sách. Bố mẹ anh khuất núi sớm, để lại anh và bà nội nương tựa lẫn nhau, điều đó chúng tôi đều biết. Nhưng đến bây giờ tôi mới biết rằng bà anh bị đục thủy tinh thể mấy năm nay, mắt không còn tốt tai cũng không tinh, tất cả mọi việc lớn nhỏ trong nhà đều do anh lo liệu.
Dĩ nhiên tôi biết tại sao hôm nay anh đột nhiên nổi lòng từ bi, chủ động cho tôi đến nhà, giúp tôi ôn tập bài vở. Mỗi lần phát bài kiểm tra Vật lý là tôi chộp lấy như ăn cướp, không cho bất kỳ ai xem (bao gồm cả bạn cùng bàn). Hôm nay “may mắn” thế nào lại không chộp trúng, bài thi rơi xuống đất, láng giềng xung quanh mắt tinh hẳn là đều thấy được điểm 50 to tướng. Lúc ấy thật muốn chết quách cho xong, quá mất mặt. Ông Trời hẳn là tốt với tôi lắm nên tan học lập tức bồi thường cho tôi, lại vinh hạnh được mời đến nhà anh.
Chắc do lần đầu anh đưa bạn học về nhà, bà nội rất nhiệt tình, cứ đến gần tôi là vừa nhìn vừa sờ, còn khen: "Cô bé con nhà ai đây, chỉ nhìn đã thấy thương."
Tôi rất đắc ý: "Bà ơi, cháu tên là Phương Khả Nghi."
"Tiểu Phàm không kể cho bà nghe chuyện trường lớp, nhưng thằng bé này từ nhỏ đến giờ vẫn không thích nói chuyện."
"Kỷ Thế Phàm nổi tiếng lắm bà ạ, giáo viên trong trường rồi còn nhiều phụ huynh đều biết bạn ấy, bạn ấy là học sinh giỏi mà."
"Ai, nó lúc nào cũng hiểu chuyện, không cho bà bận tâm bất cứ việc gì. Mấy năm nay thân thể bà cũng kém rồi, chẳng giúp được việc gì còn thêm gánh nặng cho nó."
"Bà nuôi bạn ấy lớn, bạn ấy chăm sóc cho bà không phải là đương nhiên sao ạ, nếu không chẳng phải vong ơn phụ nghĩa, hí hí."
Anh trừng tôi một cái: "Còn không nhanh làm lại bài thi của cậu, lề mề quá."
Tôi gục xuống bàn, vừa gặm bút vừa nhìn lén anh tất bật. Quả thật anh bề bộn nhiều việc, vừa về nhà phải thu dọn đồ đạc, có lẽ sợ tôi thấy bừa bộn quá, sau đó ngồi xuống giảng bài cho tôi, trong khi tôi khổ não suy tư lại vội vàng tận dụng thời gian đun nước, vo gạo nấu cơm, giặt giũ rửa rau, ra ra vào vào giống như một chiếc máy được lập trình tự động. Tôi nhìn anh, nhìn căn phòng này, đột nhiên thấy chua xót trong lòng.
Anh gõ xuống bàn: "Cậu đang nghĩ bài tập hay đang ngẩn người?"
"Mình... cả hai."
"Cậu biết vấn đề của cậu là ở đâu không? Cứ cầm đề vật lý lên là cậu lại có vẻ mặt như thế. Cậu đừng nghĩ là khó, tôi không biết làm, tôi không thể học môn này, cái này gọi là ám thị tâm lý, cậu có biết không. Nếu cậu cứ nghĩ như thế thì vĩnh viễn cũng không học được môn này đâu."
Giọng điệu này thật là giống bố tôi, tôi cười: "Có cậu dạy, bây giờ mình rất có lòng tin, thật đấy. Nhưng cậu đừng mặc kệ mình nhé, nếu mình không đỗ đại học, bố mẹ sẽ giết mình. Cậu cố gắng một chút, có khi mình lại đỗ vào cùng trường đại học với cậu thì sao, ờ, thế bọn mình lại là bạn học, kỳ diệu chưa, trung học cơ sở, trung học phổ thông, đại học " tôi xòe ngón tay đếm: “kỳ diệu chưa."
Anh không hơi đâu trả lời, cũng không để ý nước bọt của tôi đang bắn tung tóe, ngồi xuống bắt đầu giảng bài.
Tối đó tôi ăn cơm ở nhà anh. Bà nội vừa mời là tôi nhận lời ngay. Dĩ nhiên không phải lần đầu tôi đến nhà bạn ăn cơm, nhưng thường tôi cũng phải khách sáo từ chối đôi câu. Nhưng trước mặt anh tôi không dám thế, tôi sợ khách sáo một tí, anh lại coi là thật tiễn khách luôn, tôi không định mạo hiểm, mặt dày thì mặt dày vậy.
Anh làm ba món, rau xào, cần tây và một bát trứng gà chưng. Từ bé tôi đã không thích ăn trứng, nhưng cũng có thể anh hiểu lầm là tôi ngại nên chủ động lấy thìa xúc cho tôi, tôi ngoan ngoãn nhận lấy không dám nói không ăn. Cuối cùng phần lớn trứng gà đều cho tôi và bà nội, anh chỉ ăn chút xíu. Xem ra bát trứng này là cố ý thêm món ăn, giữa cái thời mọi người đều ăn thịt đến phát ngấy, anh và bà nội lại tiết kiệm khổ sở như thế, trong khoảng thời gian ngắn lòng tôi thật là ngũ vị tạp trần, bội phục, cảm động, xót xa, đồng cảm, đau lòng?
Cơm nước xong tôi khăng khăng đòi rửa bát, anh không đồng ý, nói sợ tôi đập vỡ hết bát nhà anh, đuổi tôi khỏi bếp. Trước mặt anh tôi luôn cảm thấy mình rất thất bại, thấy mình thật ngu xuẩn, chẳng biết làm gì, việc gì cũng không giúp được, chỉ biết há mồm ăn cơm, đúng là sâu gạo. Buổi tối khi chúng tôi ra khỏi con ngõ nhỏ, tôi nghiêm túc ngẩng đầu nhìn anh "Kỷ Thế Phàm, có một chuyện nhất định mình phải nói cho cậu biết."
"Hả?"
"Cậu nấu ăn ngon lắm, ngon hơn cả mẹ mình nấu, thật đấy."
Anh cười, rất dịu dàng, đứng ở đầu ngõ, làn gió đêm ấm áp lay động tà váy của tôi, tôi chợt cảm thấy giờ khắc này tốt đẹp biết bao, dù chỉ cứ vậy mà đứng ở đây, cảm giác thoải mái không nói nên lời.
Đêm đó tôi nằm trên giường, khoảng thời gian tốt đẹp ấy cứ trở đi trở lại trong đầu
Từ đó về sau, chúng tôi thường "tình cờ gặp" trên đường, tôi lại tán nhảm về mấy người và chuyện thú vị trong lớp, anh chỉ lặng lẽ nghe không phản ứng gì nhiều. Dẫu vậy tôi đã thấy rất thỏa mãn, tôi rất sợ anh dừng lại nói với tôi: "Cậu đi trước đi", đó mới là thảm nhất. Đương nhiên cũng có lúc sẽ chạm mặt mấy bạn học nam nhiệt tình: "Phương Khả Nghi, thuận đường cậu có muốn mình chở cậu về không?" "Không cần, trạm xe buýt trước mặt kia rồi, đèo nhau nguy hiểm lắm." Tôi rất lo anh sẽ bảo tôi đi, cũng may anh không nói gì. Các bạn học cũng thấy lạ bởi trước nay anh không phải là người dễ gần, nhưng tôi càng ngày càng thích nói chuyện với anh, tan học cũng thấy chúng tôi đi cùng nhau. Nhưng không có bất kỳ lời đồn đại nào về chúng tôi, có lẽ mọi người đều cho rằng tôi tìm anh vì bài vở, thái độ của anh đối với tôi cũng không có gì thay đổi, gặp nhau trên đường cũng là chuyện bình thường, mấu chốt là không ai biết- việc tôi đến nhà anh học.
Chỉ có tôi tự biết càng lúc mình càng muốn thân thiết với anh, cũng không hiểu tại sao, chẳng lẽ chỉ bởi anh khác biệt như thế? Tôi khẩn khoản xin đến nhà anh học hai buổi, anh chỉ đồng ý một, mỗi thứ sáu, vì hôm đó tan học tương đối sớm. Tôi thật hết cách với anh, những người khác đều chiều ý tôi, chỉ có anh là ngược lại. Thôi một buổi thì một buổi vậy.
Những lần sau đến nhà anh, từ câu chuyện cà kê của bà nội, tôi cũng hiểu được đại khái cuộc sống của anh. Thu nhập chủ yếu của anh và bà nội là: tiền cho thuê phòng + tiền trợ cấp cha mẹ mất + làm công lặt vặt. Căn phòng cách vách cho hai anh em lên thành phố làm công: A Cường và A Lan. Vào sáng sớm A Lan mở hàng bán đồ ăn sáng với Thế Phàm, ban ngày cô bán nước hoa quả ở chợ, về nhà có thể mua hộ đồ ăn cho Thế Phàm, buổi tối lại cùng Thế Phàm chuẩn bị cho ngày hôm sau, Thế Phàm giúp cô ghi chép sổ sách. A Cường làm ca ba ở một xưởng nhỏ, cũng nhận công việc đóng gói về cho Thế Phàm và bà nội. Thế Phàm đặc biệt hứng thú với điện tử, còn hay giúp người ta sửa đài tivi gì đó. Nếu mắt bà nội còn tốt sẽ thấy tôi thường giật mình đến mức rơi cằm, một ngày anh ngủ bao nhiêu tiếng chứ? Không phải anh nên học bài ư? Thời gian của anh quý giá như vậy, vẫn dành một buổi ôn tập cho tôi?
Tôi đứng ngồi không yên, vì thế lượn vòng qua núi lượn quanh qua ruộng một lúc mới lắp bắp hỏi có phải tôi nên trả một chút học phí và tiền cơm. Anh từ chối phắt, mặt lạnh như băng. Không dám tiếp tục nhiều lời, nhưng tôi lại muốn làm chút gì đỡ cho anh, nhặt rau nấu cơm chẳng hạn, nhưng đến phòng bếp anh còn không cho tôi vào (nói thật vào tôi cũng không biết mình có thể làm gì). Nhiều nhất tôi chỉ có thể giúp bà nội tìm vài món đồ và trò chuyện với bà mà thôi.
Trong ngôi nhà nhỏ này, trừ bà nội, Thế Phàm lớn tuổi nhất, vì lí do thân thể và gia đình nên đi học muộn, lại nghỉ hai năm, nên mặc dù học cùng lớp nhưng anh hơn tôi đến bốn tuổi. A Cường 21, nhỏ hơn Thế Phàm một tuổi, A Lan 19, hơn tôi một tuổi. Hai người đều không thích nói, trong nhà tôi lắm mồm nhất. Tôi trêu A Lan: "Lan Tử, chị không thích nói chuyện thì sao bán hàng được. Chị nói nhiều lên một tí có khi lại đắt hàng hơn." Thế Phàm liền đỡ lời cho cô:
“Đều là bà con xóm giềng, nói nhiều hay ít cũng vậy. Nhưng cậu nói ít đi một chút không chừng thành tích lại khá lên, đi học đã nói chuyện suốt, bây giờ ôn tập cũng ngồi không yên. Đã xong bài chưa?" Tôi bĩu môi buồn bực trở lại bàn học, nhìn bọn họ làm việc ăn ý mà cảm thấy mình rất thừa thãi.
Không thể không thừa nhận học thêm ở nhà anh có hiệu quả và hiệu suất rất cao. Tôi là người rất hay lơ đãng, thường phải để Thế Phàm kéo hồn trở về.
Lúc anh giảng bài đều cực kỳ tập trung nghiêm túc, tôi thường bị lòng nhiệt tình của anh lôi cuốn cũng dồn hết chú ý vào bài.
Đến cái thứ sáu thứ tư, tôi chậm tay chậm chân, vừa ra khỏi phòng lại bị bí thư Đoàn trường giữ lại nói chuyện hoạt động Đoàn một lúc lâu, đến khi tôi ra khỏi cổng trường đã không thấy bóng dáng anh đâu cả. Nhất định anh không ngờ tôi là kẻ mù đường nên cũng không đứng đầu ngõ chờ tôi. Tôi lượn quanh trong ngõ mà như lạc vào mê cung. Trước đây tôi đều ra vào cùng anh, chưa từng để ý đường đi. Bây giờ thì tốt rồi, đây chính là kết quả của sự phụ thuộc quá đáng. Trời dần dần tối, tôi bắt đầu có chút lo lắng. Càng lo càng lạc sâu hơn, tôi bỗng nhiên muốn khóc. Bất chợt nghe thấy ai đang lớn tiếng gọi tên mình: "Phương Khả Nghi!" Giống như chết đuối vớ được bè gỗ, tôi vừa vui mừng kêu lên vừa chạy theo hướng có tiếng gọi: "Kỷ Thế Phàm, mình ở đây."
Anh nghe thấy tiếng tôi cũng nhanh chóng chạy đến. Đúng vậy, anh đang chạy, cây nạng nặng nề gõ xuống mặt đất, mồ hôi chảy trên mặt anh, lo âu, gấp gáp, phiền muộn, ân hận, đau lòng, tôi chưa từng thấy nét mặt phong phú như vậy của anh. Nước mặt lập tức rơi xuống, tôi ôm lấy cánh tay anh mà nức nở: "Kỷ Thế Phàm, sao cậu không đợi mình, sao cậu không đợi mình một lát..."
"Xin lỗi, xin lỗi, tôi cứ nghĩ cậu biết đường. Bây giờ tôi tìm được cậu rồi mà, tốt rồi, đừng khóc nữa, không sao đâu."
"Đừng khóc, là lỗi của mình có được không" có lẽ do lần đầu nhìn thấy tôi khóc, anh luống cuống tay chân, không biết phải an ủi thế nào.
"Đừng khóc, tôi đưa cậu về. Có người đến sẽ cho là tôi bắt nạt cậu đấy, xin cậu." Hiếm khi anh lại dịu giọng như vậy, tôi tiếp tục.
"Buổi tối tôi nấu mỳ lạnh cho cậu, món này cậu rất thích mà, có được không." Anh cúi đầu dịu dàng nói, tôi cảm nhận trên trán truyền đến hơi thở.
"Thật chứ?" Tôi lấy tay áo anh lau nước mắt, ngước đầu lên.
Anh rất cam chịu, ý bảo tôi buông tay anh ra: “Thật, bây giờ đi được rồi chứ?" Tôi bất đắc dĩ gật đầu, quyết định có chuyển biến tốt rồi thì nhường một chút vậy.
Lúc lên bậc thang, chân anh bỗng mềm nhũn, thiếu chút nữa ngã xuống, tôi vội đỡ lấy anh.
"Cậu không sao chứ" tôi sợ hết hồn.
"Không sao, có thể vừa rồi chạy hơi vội."
Tôi lại muốn khóc.
"Không sao thật mà." Anh bị nét mặt của tôi dọa.
"Vậy mình đỡ cậu." Anh không từ chối, có lẽ sợ tôi sẽ khóc thật.
Vào nhà, tôi dìu anh ngồi ở giường, nhẹ nhàng xoa bóp chân cho anh. Anh bản năng định rụt lại, nhưng tôi không buông tha cho anh: "Thả lỏng người sẽ tốt hơn đấy."
Anh cúi đầu nhìn chân mình, không lên tiếng cũng không từ chối nữa.
Bà nội lò dò bước đến: "Khả Nghi à, cháu không sao chứ, sao đến muộn thế."
Tôi vội đỡ bà nội ngồi xuống: "Bà ơi cháu không sao, ở trường có vài việc nên đến chậm."
"Không sao là tốt rồi. Thế Phàm đợi cháu mãi, nóng ruột muốn chết. Cứ nghĩ là cháu xảy ra chuyện gì rồi. Hôm nay Thế Phàm mua tương, định làm mỳ lạnh cháu thích đấy." Tôi nghe mà trong lòng ấm áp, cảm giác hưởng thụ không nói nên lời.
Lẳng lặng ngồi trở lại bên cạnh anh, để tay lên chân anh: “Đã tốt hơn chưa?" Tôi chưa từng nghe thấy giọng mình mềm dịu đến thế.
"Tốt hơn nhiều rồi." Anh cúi đầu trả lời, dường như bị lây từ tôi, giọng nói không còn lạnh nhạt như trước kia.
Hôm ấy, tôi thật may mắn đã lạc đường, có thể biết Kỷ Thế Phàm lo lắng cho tôi, đừng nói là lạc mấy bước chân trong hẻm, cho dù bãi tha ma tôi cũng dám xông vào một lần. Hơn nữa tôi vui sướng phát hiện Kỷ Thế Phàm không phải không có nhược điểm, anh sợ nước mắt của tôi.
Dĩ nhiên nước mắt của tôi không phải nói đến là đến. Nên đại đa số thời gian tôi căn bản không có cách nào với anh, cò kè mặc cả với anh căn bản không có tác dụng. Tuy nhiên rất nhanh tôi phát hiện tôi còn có vũ khí khác, đó chính là "bà nội". Ví dụ hôm đó ăn cơm, lại là trứng gà cách thủy, tôi không nói câu nào xúc cho anh mấy thìa lớn, anh đương nhiên không muốn nhận, tôi uy hiếp "Mình sẽ nói với bà cậu chỉ ăn cơm trắng không gắp thức ăn." Anh tức giận trừng mắt với tôi, không thể làm gì hơn là đưa bát ra. Tôi đắc ý cười, nhìn anh ăn xong thức ăn trong bát tôi còn vui sướng hơn được phần thưởng.
Dưới sự kèm cặp của anh, thành tích môn Lý của tôi ngày càng cải thiện. Đầu tiên tiêu diệt hết hiện tượng không đạt chuẩn, sau đó 70 thường như cơm bữa, rồi lại nhiều điểm 80 hơn, tiếp sau đó, vật lý không còn là môn làm giảm thành tích của tôi nữa. Giống như đột nhiên tôi khai quật được khả năng học môn này vậy, tôi không còn thấy Vật lý khó nhằn nữa. Kỷ Thế Phàm nói rất đúng, thành tích của tôi càng ngày càng tốt lên, tôi cũng càng lúc càng tự tin hơn.
Trừ thành tích, bố mẹ phát hiện ra tôi cũng thay đổi rất nhiều. Tôi chủ động xin rửa bát, giúp một tay quét dọn vệ sinh, dọn phòng mình. Trước kia phòng tôi do mẹ dọn dẹp, khi bà không rảnh sẽ đóng cửa phòng tôi lại, nói là đừng có để khách nhìn thấy ổ chó của con, nếu không người ta lại cười nhà không biết dạy con gái.
Lúc ăn cơm, thậm chí tôi còn chủ động gắp đồ ăn ngon vào bát họ, họ đúng là "được yêu mà sợ", vô cùng phấn khởi: "Lớn thật rồi, hiểu chuyện rồi. Ôi trời, sinh con gái vẫn là tốt nhất, bát canh cần* của bố mẹ."
*nguyên văn: áo bông nhỏ
Mỗi lần như thế tôi lại nhớ đến Thế Phàm, thấy tim mình nhói đau, từ nhỏ anh chỉ có bà nội để sống nương tựa lẫn nhau, vĩnh viễn không có tình thương của bố mẹ. Quả thật từ khi ở cùng anh, tôi đã hiểu biết hơn nhiều.
Không tiêu tiền bậy bạ nữa, bởi biết kiếm tiền không dễ, không mù quáng hâm mộ thần tượng, lúc rảnh rỗi đọc sách, biết quan tâm đến người khác, thấy trời mưa tôi sẽ lo cho quán đồ ăn sáng của họ. Thật ra tôi rất muốn đi giúp một tay nhưng Thế Phàm kiên quyết không đồng ý, tôi cũng sợ dậy sớm quá bố mẹ sẽ nghi ngờ, không thể làm gì khác hơn đành cầu nguyện ngày nào trời cũng ráo đẹp.
Qua một thời gian, tôi hầu như không cảm giác thấy anh đi đứng bất tiện nữa. Trong mắt tôi, anh không khác gì một người con trai lành lặn, nếu có – chỉ tốt hơn. Thông minh hiểu biết mà chịu thương chịu khó, lương thiện tốt bụng mà tự trọng tự lập, kiên cường bền bỉ, hiếu thuận với bề trên quan tâm đến người khác, trước giờ không oán trách ông Trời bất công với anh.
Ngoài ra, tôi chưa từng thấy nam sinh nào biết nấu cơm, làm việc nhà, sửa chữa đồ đạc, chuyện gì anh cũng chỉ cần nhìn một lần là biết làm. Cây nạng của anh trong mắt tôi hoàn toàn vô hình, đi cùng với anh, tôi chỉ cảm thấy rất tự hào rất kiêu ngạo, bởi vì tôi thấy anh thực sự vô cùng ưu tú. Những nam sinh mà trước kia tôi cho là rất đẹp trai rất oách, bây giờ tôi chỉ cảm thấy vô cùng thiển cận.
Cuối kỳ một lớp mười hai, tôi đã thành công chen vào top mười của lớp. Lúc thầy chủ nhiệm đọc tên tôi, tôi lập tức quay lại nhìn anh, anh cũng mỉm cười khen ngợi tôi. Mặt tôi đỏ phừng, tim nhảy nhót, không biết là vì phấn khởi hay vì điều gì... Bố mẹ tôi còn vui mừng hơn, để khen ngợi biểu hiện tốt trong khoảng thời gian này của tôi, kỳ nghỉ đông đưa tôi đi Hải Nam chơi, còn định thưởng cho tôi một chiếc máy ảnh kỹ thuật số. Tôi không muốn máy ảnh mà muốn tiền, sau đó bỏ vào tài khoản tiết kiệm. Con số trên tài khoản của tôi không nhỏ, tiền mừng tuổi tôi tiết kiệm từ bé đến lớn đều cho vào đó, bố mẹ tôi không đụng đến, có đụng cũng là gửi thêm vào. Nhưng nhìn mấy chữ số này, tôi chỉ nghĩ có để làm gì đâu. Kỷ Thế Phàm chắc sẽ không muốn tôi giúp, con người này coi lòng tự trọng hơn mạng, ngay cả cơ hội mời anh ăn một que kem tôi cũng không có.